TWARDOŚĆ WODY W AKWARIUM

CO TO JEST TWARDOŚĆ WODY I NA CZYM POLEGA ?

W wodzie rozpuszczone są liczne związki zwane solami. Są to przede wszystkim sole wapnia i magnezu. Jest ich najwięcej w wodach naturalnych i mają największy wpływ na organizmy żywe w tym ryby. Zawartość soli wapnia i magnezu przyjęto nazywać twardością wody. Im więcej tych związków chemicznych jest rozpuszczonych w wodzie, tym jej twardość jest większa.

Twardość (Tw) – to stężenie soli wapnia, magnezu i innych metali, które są zdolne do tworzenia soli na wyższym niż pierwszy stopniu utlenienia. Twardość wody podaje się w stopniach twardości wody (tzw. stopniach niemieckich) lub w miliwalach (mVal) jonów wapnia i magnezu na 1dm3 wody.

Twardość mierzymy w tzw. stopniach niemieckich.

Woda poniżej 5 °n woda bardzo miękka
Woda od 5 do10 °n miękka
Woda od 10 do15 °n  średnia twardość
Woda od 15 do 20 °n  znaczna twardość
Woda od 20 do 30 °n  twarda
Woda powyżej 30 °n  bardzo twarda

W akwarystyce występują trzy pojęcia związane z twardością wody. Mówimy o twardości węglanowej, niewęglanowej i twardości ogólnej.

Twardość węglanowa (KH) -to zawartość wodorowęglanów, węglanów i wodorotlenków wapnia i magnezu, to po zdol­ność wiązania kwasów. Nazywana jest również twardością przemijającą, ponieważ zmniejsza się w trakcie gotowania – związki chemiczne, które ją powodują osadzają się wówczas na ścianach naczynia pod postacią tzw. kamienia

Powinno się co jakis czas kontrolować twardość węglanową w wodzie w naszym akwarium, ponieważ jest ona ściśle powiązana z odczynem wody. Jest czymś co nazywamy buforem – czyli stabilizuje odczyn wody. W po­łączeniu z odczynem, czyli pH, twardość węglanowa ma de­cydujący wpływ na samopo­czucie organizmów wodnych czyli naszych rybek. Działa to jako bufor, zapobiega­jąc zbyt silnemu i szybkie­mu zakwaszeniu wody, któ­re mogłoby spowodować szok śmiertelny dla ryb. 

Twardość węglanowa (KH) TwW - ma szczególne znaczenie dla akwarystyki, ponieważ decyduje o pH i zawartości dwutlenku węgla CO2 w wodzie. 

Taki typ twardości wody można łatwo usunąć przez zagotowanie wody, ponieważ pod wpływem ogrzewania wody wodorowęglany rozkładają się do nierozpuszczalnych węglanów. Twardość węglanową możemy obniżyć - filtrując wodę przez torf i od razu podnosimy lekko zakwaszenie wody w akwarium, można też przepuścić wodę  stosując wymieniacz kationów lub dolewając wodę destylowaną.

Twardość węglanową wody możemy  podnieść - filtrując wodę przez warstwę żwiru koralowego; umieszczając w akwarium skały wapienne, dolomity, marmury, muszle lub dodając do wody wodorowęglanu sodu podając roztwór soli morskiej.

Optymalna twardość węgla­nowa wynosi 3-10°n, a dla pielęgnic z jezior Malawi i Tan­ganika ponad 10°n. Wartość ta nie powinna być przekro­czona w żadną stronę o wię­cej niż 3°n.

Twardość niewęglanowa  (TwN) - jest wywoływana głównie przez sole wapnia i magnezu, najczęściej są to siarczany dające trudny do usunięcia kamień gipsowy, azotany oraz chlorki. Sole te mogą być naturalnie obecne w wodzie jak i powstawać wtórnie, np. w trakcie jej gotowania. Twardość niewęglanowa ma mniejsze znaczenie w akwarystyce. Określa zawartość wszystkich innych niż wodorowęglany, węglany i wodorotlenki związków wapnia i magnezu.

Twardość ogólna (GH) TwO – określana jest przez zawartość w wodzie wszystkich związków wapnia i magnezu. Tworzą ją wszyst­kie rozpuszczone w wodzie aniony czyli głównie soli wapnia i magnezu, określa się ją mierząc ich stężenie za pomo­cą specjalnych testów do ba­dania twardości ogólnej. Związki takie mogą się znajdo­wać w wodzie wodociągowej lub pochodzić z materiałów dekoracyjnych np. skał i kamieni.Twrdość ogólna to suma twardości węglanowej i niewęglanowej wody. Twardość ogólna jest większa od twardości węglanowej. Jednak w przypadku testów wykorzystywanych w akwarystyce, często bywa odwrotnie. Jest to spowodowane tym, iż odczynniki te nie mierzą jedynie twardości węglanowej ale także stężenie wszystkich węglanów i wodorowęglanów, łącznie z sodowymi i potasowymi. Dlatego pojawia się wynik pozornie wyższej wartości Tww nad Two.

Twardość wody ma bardzo silny wpływ na jej napięcie powierzchniowe. Czym większe napięcie powierzchniowe wody, tym trudniej zwilża ona wszelkie powierzchnie, na skutek czego trudno jest przy jej pomocy np. prać. Dodatek detergentów (związków powierzchniowo czynnych) powoduje zmniejszenie twardości wody.

Twardość ogólna wody ma wpły­w na kondycję ryb oraz ich poddat­ność na choroby, procesy rozmnażania,  prze­mianę materii, budowę całego szkie­letu i wszystkich komórek. Magnez jest odpowiedzialny za uaktywnie­nie enzymów, a jego niedobór prowadzi do zaburzeń pracy mięśni i krzepliwości krwi.

© Lady BonaFide

Wykorzystywanie i publikowanie w części lub całości tekstów, zdjęć i rysunków bez zgody autora jest zabronione i podlega ochronie prawa autorskiego